Waar verwarmingstechnici niet graag over praten

Stookketels onderhouden is niet gemakkelijk.

De controles, metingen en schoonmaak van de toestellen bestaan uit een complexe opeenvolging van handelingen.

Vooral door het veiligheidsaspect zijn een goede procedure, intense focus en veel kennis essentieel.

Die kennis omvat een uitgebreide wetgeving, een 5-tal normen en inzicht in bouwfysica, thermodynamica, mechanica, hydronics, elektro- en regeltechniek,…

Desondanks vindt de samenleving dat je een technicus, zonder al te veel voorkennis, met een cursus van enkele weken kunt klaarstomen.

Gezien de reële moeilijkheidsgraad is het logisch dat die mensen achteraf met veel vragen zitten .

Ze durven die niet goed stellen, want het hoort uiteindelijk allemaal gemakkelijk te zijn.

Als ze hun vragen toch stellen, krijgen ze weinig goede antwoorden. Velen poneren weliswaar hun mening, predikend over calamiteiten, strenge straffe en geruïneerde carrières…

Verwarmingstechnici praten niet graag over het feit dat hun opdracht slecht omkaderd is en vol valkuilen zit.

Mensen die niet met beide voeten in de praktijk staan kunnen dat niet bevatten. Hun advies is ook niet erg nuttig.

Het onderhoud van stooktoestellen is een geschikte taak voor hoogopgeleide vakmensen. Maar daarvoor geniet het werk te weinig aanzien.

In de gespecialiseerde bedrijven staat de taak van de onderhoudstechnicus vaak wat onderaan op de sociale ladder. Een plaats om te dromen over een functietitel met meer prestige.

Dat is spijtig en het staat haaks op de fundamentele waarheid over het beroep: dit is een taak voor een soort van superhandige intellectueel.

Ondertussen is dit de realiteit die technici in de praktijk confronteert:

1 Technische complexiteit

In de jaren 90’ volgde ik een opleiding als technicus voor verwarmingstoestellen.

Na afloop ging ik, vol illusie van kennis, aan de slag en trof in de praktijk compacte rekenmachines aan, die in niets overeenstemden met de zware  gietijzeren ketels van het opleidingscentrum.

Een voorbeeld van de complexiteit waarmee technici te maken krijgen:

Voor de rookgasmetingen vraagt de wet om de branders laten werken met verschillende vermogens. Ondertussen moeten de ketels hun warmte kwijt.

Alleen dat, is in een willekeurige stookplaats een behoorlijke uitdaging.

Al die regelingen, al die ketels… De fabrikanten hebben over elk van hen een boek geschreven.

Geleerd door schade en schande: je doet er goed aan het te lezen.

2 Onderdelen en uitrusting

Voor elk toestel bestaat een onderhoudsprocedure, met bijhorende gereedschappen en onderhoudsmaterialen.

Meestal betekent dat, dat de onderhoudstechnicus vooraf precies hoort te weten aan welk toestel hij zal werken. Alleen zo kan hij  goed voorbereid ter plaatse komen.

Dat betekent ook dat de technicus liefst enige routine heeft met het specifieke toestel waaraan hij werkt.

3 Ongelukjes

Als je iets doet, kan er wat fout gaan. Niemand zal dat ontkennen.

Het is echter bijzonder ongelukkig om als vakman een toestel werkend aan te treffen en het defect achter te laten.

Dat risico is reëel bij oudere toestellen waarbij onderdelen en schroeven broos zijn geworden.

4 Schouwvegen

Schouwvegen is dikwijls een verplicht deel van het onderhoud. Je komt weinig schouwen tegen die daarop zijn voorzien.

Eigenaars zijn meestal niet gemotiveerd om te investeren in aanpassingen.

Bijvoorbeeld: in tegenstelling tot vele Duitsers, vinden wij zo’n handige trap op ons dak maar niks. (zie foto)

5 Kwijt of onbereikbaar

Je zou de schouw over het ganse traject willen inspecteren. Je moet bij de gasteller zijn. Je wilt de propaantank zien, of een eerder onderhoudsverslag inkijken….

De gebruiker weet het niet, hij is het kwijt, er is geen sleutel, het ligt bij de eigenaar, je kunt er niet bij zonder een ladder van 12 m…

Het leidt gemakkelijk tot een tijdverslindende zoektocht. Wat me bij het volgende brengt.

6 Weinig tijd

Voor de omvangrijke checklist van de onderhoudstechnicus,
voor het opmerken van een eindeloze reeks details,
voor het vinden van alle documenten en installatiedelen,
voor het vegen van een onveegbare schouw

en voor een berg administratie,

krijgen technici niet veel tijd.

Ik wil hun werkgever niks verwijten, want in de ogen van zijn klant is dat periodiek onderhoud niet zo waardevol.

Je raakt hem gemakkelijk kwijt aan iemand die het goedkoper wil doen.

7 Afkeuren

Hoewel vele verwarmingsinstallaties, volgens een strikte interpretatie van de wet, niet goed of veilig werken, keuren technici installaties niet graag af.

Als je een probleem aankaart, wordt een oplossing verwacht. De opties zijn vaak beperkt.

Als eigenaar zijn we bovendien het verplichte onderhoud van onze verwarmingstoestellen niet sterk genegen. En we nemen opmerkingen over inbreuken soms wat persoonlijk.

Verwarmingstechnici zitten op die manier met het eeuwige dilemma over wie ze beter horen te dienen: hun klant of de overheid.

Hoe is het zover kunnen komen dat een vakman zijn bloedeigen klanten moet molesteren met verhalen over gifgas en explosies?

Verwarmingstechnici  zijn geen ambtenaren. Als ze zelf geen ondernemer zijn, dan werken ze voor één.

Zou het niet beter zijn als de overheid haar vuile werkjes zelf opknapt?

8 Wetgeving

God zij dank dat ze er is. Ooit was het anders. Ze is redelijk omvangrijk en verandert regelmatig, maar Ik beveel verwarmingstechnici aan om de wetgeving goed te leren kennen.

Al is het maar om de gul geserveerde vrije interpretaties van specialisten die zich de moeite besparen, met de nodige korrels zout te nemen.

Jammer genoeg laten de teksten toe dat mensen die ze wel goed kennen eveneens uiteenlopende interpretaties hebben.

9 Aansprakelijkheid

We moeten een kat en kat durven noemen: als verwarmingstechnicus werk je aan toestellen die mogelijk springstof lekken en die gifgas kunnen produceren.

Berichten over fatale of bijna fatale accidenten zijn niet weg te denken uit het nieuws. We lijken er even aan gewend als aan berichten over verkeersslachtoffers.

Vakkennis en procedure zijn de beste bescherming tegen fouten.

Maar geloof niemand die beweert er geen te maken.

Dat heikele punt mag best vaker onder woorden worden gebracht.

10 Gezondheid

Persoonlijk vind ik dat het minst aangename aspect van mijn werk als vakman en verwarmingstechnicus:

je komt af en toe in stookplaatsen waar de vloeren zijn gewit met asbesthoudend stof.

Je werkt soms aan toestellen vol roet, met je handen gedrenkt in stookolie.

Ben je technicus? Voorzie jezelf van de degelijkste handschoenen en stofmaskers.

11 Vragen

Nieuwe technologieën, thermodynamica, hydronics, elektriciteit, elektronica, uitgebreide regelgeving, veiligheid, een reeks normen, een hoop uitzonderingen,…

Het is niet verwonderlijk dat verwarmingstechnici, na een te korte opleiding, met veel vragen zitten. Vaak stellen ze die niet uit angst ‘dat ze dat al hoorden te weten’.

Onze illusie-van-kennis-cultuur vindt het niet nodig om veel vragen te stellen.

Nochtans, door te vragen leer je bij. Tegelijk schat je beter het reële competentieniveau van je omgeving in.

12 Cursusdagen

Cursussen worden doorgaans gegeven door bekwame en ervaren vakmensen.

Het is jammer dat de opleiding meestal bestaat uit een droog overzicht van leerstof die de aandacht van cursisten zwaar op de proef stelt.

Verwarmingstechnici werken alleen. Dat bemoeilijkt de uitwisseling van kennis en ervaring.

Opleidingsdagen lijken een goede gelegenheid om praktijkervaringen uit te wisselen en om alle problemen van praktiserende technici onder woorden te brengen.

Dat we daar maar niet in lijken te slagen dwong mij dit bericht te schrijven.

GRATIS: Masterclass

“Hoe giet je een stalen installatie vol water zonder problemen met corrosie te verwachten?”

Vergeet a.u.b. niet om je reactie te geven en om dit bericht te delen met de knoppen hieronder, want dat is in iedereens belang.